§ Aanleiding

Dit is een arikel dat ik heb vertaald omdat het vrij dicht de stijl en toon benadert die ik zelf graag zou willen bezigen als ik iets schrijf. Het komt van de blog Science Sushi en is geschreven door Christie Wilcox in Discovery magazine. Het artikel zelf staat niet meer online maar is nog wel te vinden via the Wayback Machine van het Internet Archive. Aangezien het een artikel uit 2011 is zijn de bronnen enigszins gedateerd maar de essentie van het verhaal blijft overeind. ‘Biologisch’ wordt te makkelijk aan ‘goed’ gelijkgesteld. Hoewel biologische landbouw een aantal voordelen heeft zijn dat meestal niet de voornaamste argumenten die worden aangevoerd wanneer mensen proberen uit te leggen waarom ze biologische producten kopen.

De belangrijkste argumenten waar mensen als eerste mee komen berusten op een aantal misverstanden en die worden in dit artikel uit de wereld geholpen.

Het vertalen zelf was lastiger dan ik vooraf had verwacht. Ik ben namelijk ergens in 2014 begonnen met het vertalen. Ik heb het daarna pas in 2021 afgemaakt omdat ik tegen die tijd mijn blog weer op de rit had.

Als het taalgebruik oproept tot op- of aanmerkingen, laat het me weten dan wil ik het daar graag over hebben. Hieronder wat ik ervan gebrouwen heb.

§ Mythbusting 101: Organic Farming > Conventional Agriculture

In het jaar 2001 bestond het label Certified Organic nog niet in de Verenigde Staten. Maar in 2010, acht jaar nadat de eerste US Deparment of Agriculture’s regelgeving voor een biologische keurmerk in werking trad, bracht biologisch eten en drinken met een keurmerk al meer dan 26 miljard dollar op. In de jaren ‘10 steeg de verkoop van biologisch voedsel met een keurmerk met sprongen naar om en nabij de 52 miljard dollar wereldwijd. Ondanks het feit dat biologische voedingsmiddelen tot meer dan drie keer zoveel kost als voedsel dat op conventionele wijze is verbouwd. Steeds meer mensen geven hun centjes uit aan voedingsmiddelen waarvan ze menen dat het de beste keuze is. Dat kan je je ook wel voorstellen als wordt beweerd: je kan je voeding verbeteren en tegelijkertijd ook de aarde redden van het kwaad van de conventionele landbouw – dat is nog eens een win win situatie. Het klinkt goed, en waarom zou je ook niet biologisch kopen, als het zo te horen alleen maar voordelen heeft?

Maar dat is het hem nou juist; over biologisch voedsel doen allerlei bakerpraatjes en mythes de ronde. Ook bestaat er veel misleidende informatie over de manier waarop voedsel wordt verbouwt en worden die methodes vaak slecht begrepen. Sommige landbouwpraktijken worden doorlopend opgehemeld of afgezeken door een heel propaganda-apparaat en hele volksstammen lopen daar braaf achteraan. Zoals je moeder vroeger tegen je zei:

“Alleen omdat iedereen in de sloot springt, betekent niet dat jij dat ook maar moet doen.”

Voordat iedereen van zijn stoel springt om me alle hoeken van de kamer te laten zien, wil ik ondubbelzinnig zeggen dat ik niet beweer dat biologische landbouw slecht is - verre van. Er zijn een aantal onomstotelijk positieve effecten en voordelen die voortkomen uit biologische landbouwmethodes. Bijvoorbeeld de inspanningen van biologische boeren om af te stappen van monoculturen – stukken landbouwgrond die bebouwd worden met slechts één soort gewas – zijn essentieel. Het afwisselen van gewassen en verschillende soorten planten is veel beter voor de bodem en het millieu.

Het doel van dit stuk is dan ook niet om biologische landbouw af te zeiken, maar juist om de mythes die haar omgeven te ontzenuwen zodat iedereen biologische landbouw kan beoordelen op basis van feiten. In het bijzonder zijn er vier mythes, die als voldongen feit worden rondgebazuind en door mensen als zoete koek worden geslikt en daarmee mij tot wanhoop drijven.

§ Mythe 1: Biologische landbouw gebruikt geen pesticiden

Toen de Soil Association, een van de belangrijkste keuringsorganisaties in het VK, aan consumenten vroeg waarom ze biologisch voedsel kopen, gaf 95% van hen te kennen dat het vermijden van pesticiden hun voornaamste reden was. Ze namen net als veel andere mensen aan dat er in de biologische landbouw niet of nauwelijks pesticiden worden gebruikt. Helaas moet ik je uit de droom te helpen, dat is pertinent onwaar. Biologische landbouw gebruikt, net als andere vormen van landbouw, pesticiden en andere bestrijdingsmiddelen om te voorkomen dat ongedierte de gewassen vernielt. Verbaast dat je?

Je bent niet de enige, ik was ook verrast toen ik dat hoorde van een aantal agrariërs in mijn vriendenkring. Die liepen altijd te mopperen over de positieve reacties op biologische landbouw en hoe deze meer aandacht aan het milieu zou besteden, hoewel de biologische boeren toch ook doorlopend pesticiden gebruiken. Ondertussen werden mijn vrienden – als conventionele agrariërs – met de nek aangekeken. (Omdat ze één keer per jaar een niet biologische pesticide gebruikten wat voorkwam dat zij het stempeltje biologisch net misliepen.)

Ik geloofde het eerst niet, dus ik heb het onderzocht: het blijkt dat er meer dan twintig chemische substanties bestaan die door biologische keurmerken worden goedgekeurd en die veel worden gebruikt bij de teelt en verwerking van biologische gewassen. Alsof dat niet schokkend genoeg is wordt het gebruikte volume daarvan niet geregistreerd door de overheid. Waarom de overheid het gebruik van biologische pesticiden en fungiciden niet in de gaten houdt, is een verdomd goede vraag, zeker gezien het feit dat veel biologische pesticiden die ook door conventionele boeren worden gebruikt en intensiever worden gebruikt dan synthetische middelen, vanwege hun lagere effectiviteit. Volgens het National Center for Food & Agriculture Policy, zijn de twee meest gebruikte organische fungiciden koper en zwavel, die gebruikt werden in hoeveelheden van 4 en 34 pounds per acre in 1971.¹ Daarentegen vereisten de synthetische fungiciden slechts een hoeveelheid van 1,6 lbs. per acre, minder dan de helft van de biologische alternatieven.

De trieste waarheid is dat grootschalige landbouw grootschalige landbouw is, waarbij het niet uitmaakt of het om biologische of conventionele landbouw gaat. Veel grote biologische landbouwbedrijven gebruiken pesticiden in ruime hoeveelheden, ze hebben een biologische keurmerk, maar waarom ze daarom beter zijn dan conventionele boeren mag je je eigelijk wel afvragen. Het is zoals Michael Pollan, een populaire auteur en voorstander van biologische producten zegt in een interview met Organic Gardening:

“Ze zijn biologisch in woord maar niet in daad… als je als consument een kijkje zou nemen in hun keuken zou je je genaaid voelen.”

Maar wat maakt biologische landbouw dan anders? Het is dus niet het gebruik van pesticiden, het is wel de herkomst van de pesticiden. Biologische pesticiden komen uit natuurlijke bronnen en worden slechts licht behandeld en bewerkt voordat ze worden gebruikt. Dat verschilt met de pesticiden die gebruikt worden in de conventionele landbouw, welke voornamelijk synthetisch van aard zijn. Al jaren wordt de aanname gedaan dat pesticiden die van zichzelf in de natuur voorkomen, (bijvoorbeeld in sommige planten) op een of andere manier minder schadelijke zijn voor ons en voor onze omgeving dan die welke door de mens zelf gemaakt zijn. Nu echter steeds meer onderzoek is gedaan naar de giftigheid van ervan, blijkt dat dit niet waar is. Van veel natuurlijke pesticiden is vastgesteld dat ze potentiële – of ernstige – gezondheidsrisico’s opleveren.²

Neem bijvoorbeeld Rotenone. Rotenone had tientallen jaren een wijdverbreid gebruik in de VS als een organische pesticide.³ Omdat het van nature voorkomt in de wortels en vertakkingen van een aantal subtropische planten, werd het zowel “veilig” als “biologisch” gezien. Uit onderzoek is daarentegen gebleken dat Rotenone zeer gevaarlijk is omdat het haar werking verleend aan het aanvallen van mitochondria, de energiemotor van alle levende cellen. Onderzoek heeft aangetoond dat blootstelling aan Rotenone Parkinsonisme veroorzaakt bij ratten.⁴ Ook heeft het de mogelijkheid vele organismes, inclusief mensen te beschadigen tot de dood er op volgt. Het is schrikbarend om te zien dat Rotenone nog steeds wordt gebruikt om bijvoorbeeld ongewenste vissoorten te verwijderen bij de visvangst.

Het punt waar de lezer hier van wordt geprobeerd te doordringen is, dat alleen omdat iets natuurlijk is, het niet automatisch betekent dat het niet giftig of zomaar veilig is. Veel bacteriën, schimmels en planten maken zelf gif aan, gif en substanties die je absoluut niet over je eten gesproeid wilt hebben.

In 2007 werd bijna de helft van de pesticiden die werd gebruikt voor biologische landbouw in Europa afgekeurd, na een veiligheidsevaluatie naar aanleiding van nieuwe wetgeving vanuit de Europese Unie.⁵ Onder deze substanties die niet door de test kwamen was Rotenone. Verder bleek dat bij iets meer dan 1% van al de biologisch geproduceerde landbouw in 2007 die werd getest door de Europese warenautoriteit, dat hoeveelheden pesticiden werden aangetroffen die boven de wettelijke normen liggen – en hier ging het om niet natuurlijke pesticiden.⁶ Vergelijkbaar, toen de Amerikaanse keuringsdienst duizenden kilo’ s tomaten, perziken, groene pepers en appels kocht in vijf verschillende steden en ze testte op meer dan 3000 synthetische pesticiden, vonden ze in 25% van het voedsel met een biologisch keurmerk sporen hiervan. Gelukkig bleek tussen alle biologische en niet biologische gewassen die werden getest maar één monster te zitten waarbij de overheidslimiet werd overschreden.⁷⁸

Niet alleen zijn natuurlijk pesticiden niet veilig, ze kunnen zelfs gevaarlijker zijn dan de pesticiden die in de conventionele landbouw worden gebruikt. Canadese wetenschappers gebruikten ‘minder gevaarlijk biologische’ en synthetische pesticiden naast elkaar in het onder controle krijgen van een plaag van de ‘sojaboon-aphid’. Ze ontdekten dat de synthetische pesticiden niet alleen veel effectiever de plaag onder controle hielden, maar ook dat de biologische pesticiden ecologisch schadelijker waren. Bovendien veroorzaakten ze een hogere sterfte onder soorten die niet als doelwit golden, zoals de natuurlijke jagers van de sojaboon-aphid⁹. Natuurlijk zijn er ook biologische pesticiden die het beter doen dan de synthetische in vergelijkbare tests, maar studies zoals deze laten zien dat de aanname dat natuurlijk = beter voor het milieu, zeer gevaarlijk kan zijn.

Zelfs als het biologische voedsel dat je eet werkelijk van een boerderij komt die nauwelijks tot geen pesticiden gebruikt, dan nog is er een probleem: het weglaten van pesticiden betekent niet dat er geen gevaarlijke dingen meer op, of in je voedsel zitten. Tussen 1990 en 2001, werden meer dan 10.000 mensen ziek van ziektekiemen zoals E. coli, en veel mensen kunnen de oorzaak daarvan zoeken bij biologisch voedsel. Dat komt omdat bij biologisch voedsel een grotere kans bestaat op ziektekiemen, eén studie, bijvoorbeeld, vond E. coli in bijna 10% van de opbrengst van biologische boeren, terwijl het in maar 2% van de opbrengst van conventionele landbouw voorkwam.¹⁰ Dezelfde studie vond ook Salmonella uitsluitend in biologische monsters, alhoewel met een lage prevalentie.

De reden dat ziektekiemen vaker voorkomen bij biologische landbouwproducten is waarschijnlijk te wijten aan het gebruik van mest in plaats van kunstmest, aangezien veel ziektekiemen worden verspreid door contaminatie met ontlasting. Conventionele landbouw gebruikt ook vaak gewone mest, maar zij gebruiken daarbij bestraling en een reeks aan niet-organische antibacteriële stoffen. Zonder deze maatregelen loopt biologisch voedsel een groter risico om iets te bevatten dat mensen ziek maakt.

Uiteindelijk hangt het af van welke methodes precies gebruikt worden bij het telen van gewassen. Bij zowel biologische als conventionele landbouwbedrijven is de variatie groot in de manieren waarop voedsel wordt verbouwd. Sommige conventionele landbouwbedrijven gebruiken geen pesticiden. Sommige biologische landbouwbedrijven besproeien hun gewassen twee keer per maand. Zonder twijfel besproeien sommige conventionele landbouwbedrijven net zo vaak al dan niet vaker en gebruiken ook sommige biologische bedrijven helemaal geen pesticiden.

Om echt te weten wat je op je bordje krijgt is het het beste om precies te weten waar je voedsel vandaan komt, bijvoorbeeld door lokaal te kopen. Praat met degene die je voedsel verkoopt en vraag welke methodes gebruikt zijn om zeker te zijn van wat je eet.

De voorgaande alinea sluit aan bij wat eigenlijk mythe 1.5 is. Vaak is het idee dat lokaal eten beter is voor het milieu. Nee, dat is niet zo, zolang het niet ingevlogen wordt - wat bij bijna geen enkel voedselproduct gebeurd - is het ecologisch gezien beter om in de ideale omgeving een product te verbouwen. Denk aan bodem en klimaat - koop bijvoorbeeld appels uit Nieuw Zeeland in de winter.
De ecologische voetafdruk van vervoer valt in het niet bij de de gekoelde opslag van in de zomer geoogste Nederlandse appels. Of tomaten die hier in kassen staan, die kan je beter ergens in Ethiopie verbouwen en dan verschepen, dat scheelt per saldo gigantisch in de uitstoot. Wil je echt wat voor het millieu doen, eet dan geen vlees, daar valt de grootste winst te behalen. ¹¹¹²

Het accepteren dat biologische boeren ook gif gebruiken vergt enige tijd. De volgende vraag die vaak rijst is: “maar wat ís dan het verschil in de gebruikte hoeveelheid gif?” Our world in data verwijst naar een onderzoek waarin de hoeveelheid gif tussen biologisch en conventioneel wordt vergeleken en daaruit blijk dat de grootste hoeveelheid die werd gevonden 0,01% bevat van de waarde waarmee het gevaarlijk zou kunnen zijn.¹³ Om dat in context te plaatsen, dit betekent dat de residugehalten een miljoen keer lager waren dan de drempelwaarde waarvoor er waarneembare effecten van blootstelling zijn. Dat de biologische geteste monsters dan eenderde van die hoeveelheid bevatten doet dan niet meer terzake. Als je op basis daarvan biologisch eet dan lijkt dat een beetje op bidden tot god omdat zij misschien zou kunnen bestaan. Daarmee heeft het argument dat biologisch minder pesticiden bevat zijn waarde verloren.

§ Mythe 2: Biologisch voedsel is gezonder

Sommige mensen geloven omdat biologische landbouw geen gebruik maakt van synthetische chemicalien of genetisch gemodificeerde organismes (GMO’s) het voedzamer eten oplevert. De wetenschap kan echter simpelweg geen bewijs vinden voor dat idee. Biologisch voedsel is in geen enkel opzicht voedzamer dan niet-biologisch voedsel ¹³ en dat blijkt uit vijftig jaar aan vergelijkingsmateriaal.

Een aantal jaar geleden heeft een onafhankelijk onderzoeksproject in het Verenigd Koningrijk systematisch 162 artikelen uit wetenschappelijke tijdschriften tussen 1958 en 2008 naast elkaar gelegd, artikelen die biologische en niet biologische gewassen met elkaar vergeleken.¹⁴ Deze bevatte een totaal van 3558 vergelijkingen van biologische en conventioneel geproduceerde gewassen en keek welke voedingswaarde en andere stoffen ze bevatte. Ze vonden daarbij geen enkel bewijs dat wees op een verschil in de hoeveelheid van vijftien verschillende voedingstoffen, waaronder vitamine C, B-caroteen en Calcium. Enkele andere verschillen kwamen wel aan het licht; conventionele gewassen bevatte hogere stikstof waardes, terwijl biologische gewassen een hogere fosfor en zuurtegraad hadden - geen van welke veel doen voor de kwaliteit in voedingswaarde.

Verdere analyse van vergelijkbare studies over producten uit de veestapel zoals vlees, melkproducten en eieren vonden ook nauwelijks verschillen in de voedingswaarde. Biologische voedsel had echter wel per saldo hogere waardes aan vet, voornamelijk trans vetten. Als er dus iets te zeggen valt over de vergelijking van voedingswaarde dan is dat biologische producten uit de bio-industrie minimaal slechter voor ons zijn.

“Dit is goed nieuws voor consumenten. Het bewijst dat 98% van het voedsel dat we consumeren en dat is geproduceerd door technologische geavanceerde landbouw net zo voedzaam is als de minder dan 2% die voortkomt uit de biologsiche markt. “

Dit liet Fredhelm Schmider, the Director General van de European Crop Association optekenen in een persbericht over de bevindingen.¹⁵

Joseph D. Rosen, emeritus hoogleraar voedselgiftigheidsleer aan de Rutgers universiteit in New Jersey drukte het nog sterker uit:

“De consument die denkt dat biologische producten meer gezonde voedingstoffen bevatten komt bedrogen uit, het is weggegooid geld.”

Dit schrijft hij in een uitgebreide beschouwing van beweringen over biologische voedingswaardes.¹⁶

Voorvechters van biologisch voedsel betogen ook dat het beter smaakt. In dezelfde enquête waarin consumenten uit het VK aangaven dat ze biologisch eten omdat ze pesticiden willen vermijden, gaf ook twee derde van hen als reden dat biologische producten beter smaken dan niet biologische.

Maar toen onderzoekers de daad bij het woord voegden en de biologische producten bij de proefkonijnen over de tong gingen, bleek het dat er geen engeltje over je tong piest. Alhoewel men op de proef wordt gesteld in deze discussie, men het achterste van de tong laat zien en het de tongen losmaakt draagt het niet bij aan een beter smaakpalet. Bij het blindproeven bleek dat in het land van de blinden één oog koning is. Mensen konden het onderscheid niet maken tussen biologische en conventionele producten.¹⁷¹⁸ Na deze smakeloze woordgrappen is maar één conclusie mogelijk, over smaak val wel te twisten? In ieder geval is duidelijk dat dat biologisch voedsel beter zou smaken een broodje aap is.

Om kort te gaan, biologisch voedsel is niet beter voor ons en we kunnen niet het verschil proeven met conventioneel verbouwd voedsel. Er mogen enkele dingen goed zijn aan biologische landbouw, van een grotere bio-diversiteit op landbouwgrond tot de afwijzing van monoculturen. Maar het produceren van voedsel dat gezonder en smakelijker is hoort daar simpelweg niet bij.

§ Mythe 3: Biologische landbouw is beter voor het milieu

Als een ecoloog in opleiding stoort deze mythe mij het meeste van de drie. Mensen hebben het idee dat ze de wereld een dienst bewijzen door biologisch te eten. Neen, driewerf neen - alhoewel het geen gesneden koek, of een volledig uitgemaakte zaak is.

Ja, de biologsiche landbouwpraktijk past minder synthetische pesticiden toe die schadelijk zijn voor de natuur. Maar grote biologische landbouwbedrijven gebruiken hun eigen lading aan chemicaliën die net zo goed schadelijk zijn voor de natuur en weigeren in grote getale technologische vooruitgang te omarmen of zelfs te steunen, die het gebruik van pesticiden zou kunnen verminderen of zelfs helemaal elimineren. Neem bijvoorbeeld het onvermurwbare standpunt van de biologische landbouw ten opzichte van genetisch gemodificeerde organismen (GMOs)

GMOs hebben het potentieel om gewas-opbrengsten te verhogen, de voedingswaarde te vergroten, in het algemeen landbouwpraktijken te verbeteren en ondertussen het gebruik van synthetische chemicaliën te verminderen – precies waar biologische landbouw naar streeft. Op dit moment worden zoete patattekes ontwikkeld die resistent zijn tegen een virus dat de oogst in Afrika elk jaar decimeert. Deze aardappel zou miljoenen mensen kunnen voeden in enkele van de armste landen ter wereld.¹⁹ Wetenschappers hebben ook een wortel met een hoog calcium gehalte gemaakt die osteoperosis tegengaat en tomaten die veel antioxidanten bevatten.

Bijna net zo belangrijk als wat we in een plant kunnen stoppen is wat er uit kunnen halen; piepers worden gemodificeerd zodat ze niet meer een hoge concentratie aan giftige glycoalkaloids produceren en noten zo dat ze geen allergische reacties veroorzaken in mensen. Wat misschien nog wel opzienbarender is, zijn bananen die vaccines maken tegen hepatitis B, wat ervoor zou kunnen zorgen dat vaccinaties plaatsvinden op plekken waar logistieke moeilijkheden doorlopend roet in het eten gooien. De voordelen die deze planten kunnen opleveren voor mensen over de hele wereld zijn astronomisch.

Desondanks weigeren voorstanders van biologische landbouw GMOs ook maar een blik waardig te gunnen, op het hypocriete af. Neem bijvoorbeeld biologische agrariers die elk jaar ongeneerd - Bacillus thuringiensis (Bt) -toxine (een klein insectdodend eiwit uit bodembacteriën) - op hun gewassen sproeien, zoals ze al tientallen jaren doen. Het is een van de meest gebruikte biologische pesticiden door biologische boeren.

Op het moment echter dat genetische manipulatie wordt toegepast, door bijvoorbeeld het gen dat Bt-toxine aanmaakt in te bouwen in een plant, wordt het resulterende gewas belasterd. Belasterd door dezelfde mensen die wel het Bt-toxine in grote hoeveelheden spuiten over de niet gemanipuleerde plantensoort maar weigeren het genetische gemodificeerde gewas te gebruiken die het toxine zelf aanmaakt waardoor je minder nodig hebt.

Ecologisch gezien is het bovengenoemde GMO een veel betere oplossing, omdat het de hoeveelheid gif vermindert die in het omringende landschap en waterwegen terechtkomt. Andere GMOs hebben vergelijkbare doelen, zoals het overstromingsbestendig maken van voedselplanten, zodat reguliere overstromingen het gebruik van herbiciden als middel om onkruid te doden kunnen vervangen. Als het doel is om het milieu te beschermen, waarom zouden we dan niet de nieuwste technologieën omarmen die ons daarbij helpen?

Maar de echte reden waarom biologische landbouw niet groener is dan conventionele landbouw, is dat, hoewel het misschien beter is voor lokale omgeving op kleine schaal, biologische boerderijen minder voedsel per vierkante meter produceren dan conventionele. Biologische boerenbedrijven produceren ongeveer 80% van wat conventionele boerenbedrijven van dezelfde grootte produceren²⁰ (sommige studies plaatsen biologische opbrengsten onder de 50% van die van conventionele boerenbedrijven).

Op dit moment lijden ongeveer 800 miljoen mensen honger of zijn ze ondervoed, ongeveer 16 miljoen van deze mensen zullen eraan overlijden.²¹ Als we zouden overschakelen op volledig biologische landbouw, zou het aantal mensen dat lijdt met 1,3 miljard stijgen, ervan uitgaande dat we dezelfde hoeveelheid land gebruiken die we nu gebruiken. Helaas is het veel waarschijnlijker dat overschakeling op biologische landbouw zal resulteren in het creëren van nieuwe landbouwgrond via de vernietiging van momenteel ongerepte natuur. Op deze die manier wordt de kleine wilde natuur die is overgebleven voor veel blootgestelde en bedreigde soorten, omgeploegd.

Kleine kanttekening, we produceren globaal gezien genoeg om ieder mens op aarde eten te kunnen geven. Het grootste gedeelte van het voedsel gaat naar het westen en ⅓ daarvan wordt hier weggegooid.²² Van de 800 miljoen mensen die leven met ondervoeding wonen er bijvoorbeeld 200 miljoen in India. Maar India voert ook een hoeveelheid voedsel uit (voornamelijk rijst) die genoeg zou zijn om die 200 miljoen mensen uit hun lijden te verlossen. Go India, hup rechtvaardigheid.²³

We hebben al meer dan 35% van het ijsvrije landoppervlak van de aarde vrijgemaakt voor landbouw, een gebied dat 60 keer groter is dan het gecombineerde gebied van alle steden en voorsteden ter wereld. Sinds de laatste ijstijd is er niets geweest dat verstorender is voor het ecosysteem en de bewoners van de planeet dan de landbouw. Wat gebeurt er met wat er overblijft van de leefgebieden van onze planeet als we nog eens 20% of meer van het ijsvrije land op aarde moeten platgooien voor biologische landbouw?

De pijnlijke waarheid is dat hoewel de opbrengst van biologische landbouw kan wedijveren met die van conventionele landbouw, de ecologische kosten als gevolg van de behoefte aan ruimte verwoestend zijn. Hoe erg pesticiden en meststoffen van conventionele landbouw ook de waterwegen van de wereld vervuilen, het is een veel betere ecologische situatie dan het volledig vernietigen van belangrijke natuur. Dat wil niet zeggen dat er geen hoop is voor biologische landbouw; betere technologie zou de productiekloof kunnen overbruggen, waardoor biologische landbouwpraktijken hun opbrengsten per m² op hetzelfde niveau krijgen als conventionele landbouw. Zet die situatie door, dan wordt biologische landbouw een stuk ecologisch duurzamer. Op kleine schaal, vooral in gebieden waar al voedseloverschotten voorkomen, zou biologische landbouw nuttig kunnen zijn, maar ervan uitgaan dat biologisch de oplossing voor duurzame landbouw is een vergissing.

§ Mythe 4: Het is het een of het ander

Het doel van dit stuk is niet om biologische landbouw af te kraken; het is slechts de bedoeling om erop te wijzen dat het niet zo zwart is als het lijkt. Biologische landbouw heeft potentiële voordelen en zou inderdaad op de lange termijn de richting zijn die we op moeten. Maar het hangt ook van de techniek af en hetgeen we ontdekken en leren in de toekomst. Voordat biologische landbouw net zoveel gewassen kan produceren qua volume als conventionele landbouw, kan het niet als een realistisch alternatief worden gezien voor het grootste gedeelte van de wereld.

Qua voedingswaarde is biologsiche voedsel niet meer dan een merknaam of een luxe artikel. Het is leuk als je het kan veroorloven en je wilt het hebben maar het is geen panacea. Alleen door meer groente en fruit te eten krijg je meer gezonde voedingstoffen binnen, niet door biologisch in plaats van conventioneel geteeld voedsel te eten.

Wat mij eigenlijk het meeste stoort is dat beide kanten van de discussie miljoenen spenderen aan negatieve pers en advertenties om elkaar aan te vallen, in plaats van te zoeken naar de beste oplossing. Voorstanders van biologische landbouw hebben de neiging om hun neus op te halen voor nieuwe techniek, terwijl fans van conventionele landbouw volhouden dat chemicalien en monocultuur de enige manier is. Dit is een belachelijke situatie.

Synthetisch betekent niet noodzakelijk slecht voor het millieu. Kijk alleen al naar de vooruitgang op het gebied van natuurlijk afbreekbare producten, deze zijn synthetisch geproduceerd; soms kunnen we onze kennis en intelligentie inzetten om dingen te creëren die zowel nuttig, goedkoop (genoeg) and ecologisch verantwoord zijn, hoe fantastisch dat ook mag klinken.

Daarbij komt de stellige overtuiging dat ja, een continue toenemend gebruik van chemicaliën in de landbouw – om maar monoculturen die gestoord vaak moeten worden geoogst te ondersteunen – nooit tot duurzame ecologische verbeteringen zullen leiden. Naar mijn idee worden in een ideale toekomst coventionele en biologische landbouwmethodes samengevoegd. Dit ondersteund door slimme gewassen (GMOs) en andere ontwikkelingen om het gebruik van pesticiden te verminderen, terwijl tegelijkertijd bodemkwaliteit en voedingswaarde worden verhoogd en de opbrengst van gewassen en bio-diversiteit worden vergroot. Nieuwe technologische ontwikkeling zijn niet de vijand van biologische landbouw; het is haar trouwste bondgenoot.

Wat mij betreft is de grootste mythe wat biologische landbouw betreft dat je een kant moet kiezen. Maar je raad het al, dat hoeft niet. Je kan tegelijkertijd de voordelen van gewas-rotatie en de voordelen van slimme gewassen die opbrenst en voedingswaarde vergroten waarderen. Jij als de wijze en intelligente consument hoeft geen keuze te maken om een kant te kiezen en de polariserende propaganda te propageren. In plaats daarvan, plaats jezelf ergens in de marge en moedig beide kanten aan om te luisteren naar elkaar en samen te werken naar een duurzame globale voedselvoorziening.

§ Conclusie

De voordelen van beiden moeten worden samengevoegd. Het onderscheid tussen biologisch en conventioneel is een valse dichotomie, het is niet een keuze tussen twee uitersten maar gebieden van de landbouw die elkaar nu al grotendeels overlappen. Door de verschillen die nu nog bestaan te beslechten met behulp van de door onderzoek aangetoonde voordelen en ze tot één geheel te smeden, komen we tot een betere voedselvoorziening voor iedereen.²⁴

De schrijfster van dit stuk Christie Wilcox, kreeg nogal wat vijandelijkheid over zich heen – niet zo verwonderlijk als je bedenkt hoe sommige voorstanders van biologisch zich gedragen, als fanatici – in een antwoord is ze op een aantal dingen nog wat dieper ingegaan, met nog meer bronnen. Zie: In the immortal words of Tom Petty: “I won’t back down”
Misschien dat ik dat ook wel vertaal, ik heb gemerkt dat google translate een stuk vaardiger is dan tien jaar geleden. Maar er blijft genoeg te doen voor de vertaler, sommige zinsconstructies of woordkeuzes zijn afschuwelijk.

GMOs zijn ook nog een leuk onderwerp om uit te diepen. In de VS bestaat nauwelijks minder weerstand dan in Europa maar daar zijn grote bedrijven de baas en die krijgen patenten op hun zaden dus heeft de derde wereld nauwelijks baat bij die gewassen. Aantal voorbeelden, graan met vit A in thailand/vietnam, een banaan die resistent is tegen een ziekete die alle varianten treft in Afrika.²⁵ In Europa zit die angst dieper ingebed in het overheidswezen. De Europese Unie heeft zelfs wetgeving tegen GMOs. Dat is in mijn ogen absurd, telers combineren nu ook hun gewassen om tot de ideale plant te komen dat is feitelijk het selecteren van genen. Alleen zijn het meer stappen, is het minder precies en heb je minder controle op het eindproduct. Zeker nu met CRISPR is het aanpassen van genen zo makkelijk geworden dat het weigeren van GMOs onvergeeflijk is. Dus daarover later meer.
Over patenten gesproken, ook dat is een onderwerp waar naar uitgekeken mag worden, wat een clusterfuck is dat. Kapitalisme ten top, consumenten hebben er niks aan, puur een hobby voor grote bedrijven en patent trollen -> Lees mijn diepgravende onderzoek naar Patenten en haar alternatieven (WIP) Binnenkort in dit theater. Ik heb de literatuur al op een rijtje, alleen is het praktisch een studie op zichzelf. Dus om daar wat nuttigs en inhoudelijks over te zeggen laat nog even op zich wachten, misschien eerst een kort overzicht van het aangezicht.

Ik hoop dat met deze vertaling van dit artikel voor sommige mensen duidelijk is geworden waar mijn scepsis richting biologisch vandaan komt. Ja we moeten een aantal dingen overnemen uit de biologische landbouw, maar het is absurd dat boeren dat niet uit zichzelf doen. Nee, je gezondheid en het milieu zijn niet gebaat bij biologisch en GMOs afwijzen is een doodzonde. Voor de twijfelaars heb ik zelfs nog extra bronnen toegevoegd. Ik raad je zeker aan om eens een blik op te werpen op Our World in Data. Op deze website is een schat aan informatie te vinden over allerlei onderwerpen. In de toekomst zal ik hier zeker vaker van gebruik maken en ernaar verwijzen. Cheers!

Bronvermelding